Τέμενος Ομεριέ
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 35°10′19″N 33°21′56″E / 35.17194°N 33.36556°E
| Τέμενος Ομεριέ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | τζαμί |
| Αρχιτεκτονική | γοτθική αρχιτεκτονική |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°10′19″N 33°21′56″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Ομεριέ |
| Χώρα | Κύπρος |
| Έναρξη κατασκευής | 1571 |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Τέμενος Ομεριέ βρίσκεται στη συνοικία Ομεριέ του Δήμου Λευκωσίας, στη θέση της παλαιάς μονής των Αυγουστινιανών, της εκκλησίας της Αγίας Μαρίας.
Η θέση της εκκλησίας – Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κοντά στην Αρχιεπισκοπή και τις άλλες εκκλησίες που περικλείονται στα Βενετικά τείχη της πρωτεύουσας, ορθώνεται το Τέμενος Ομεριέ ή της Εμερκές, όπως είναι καλύτερα γνωστός στους κατοίκους στη Λευκωσία. Πρώτος ο Ντε Μας Λατρί ταύτισε το τέμενος Ομεριέ, στο νότιο τμήμα της παλαιάς Λευκωσίας μεταξύ των προμαχώνων Costanza και Podocataro, με την εκκλησία της Αγίας Μαρίας, του μοναστηριού των Αυγουστινιανών. Βασίστηκε σε δυο ταφόπετρες με ονόματα μοναχών του Τάγματος των Αυγουστινιανών. Οι ταφόπετρες αυτές βρίσκονται στο πάτωμα του τεμένους μέχρι το 1940.
Κατασκευή και μετέπειτα χρήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τον 17ο αιώνα υπήρχε ακόμη ερειπωμένο μοναστήρι. Σήμερα, εκτός από το κτίριο του ναού, σώζεται στη βορειοανατολική πλευρά του τείχους με πόρτα αναγεννησιακού ρυθμού, που θεωρείται ότι ανήκε στα μοναστηριακά κτίρια. Κατά το 15ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως ξενώνας. Το κτίριο αυτό σωζόταν ερειπωμένο μέχρι το ύψος του δεύτερου ορόφου κατά τις αρχές του 20ού αιώνα.
Η σωζόμενη εκκλησία χρονολογείται στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα. Αποτελείται από ένα κλίτος διαστάσεων 41x11 μέτρων περίπου, που αρχικά καλυπτόταν με σταυροθόλια. Στα ανατολικά υπάρχει τρίπλευρη αψίδα και στα δυτικά νάρθηκα με 3 τόξα στην πρόσοψη. Το κεντρικό τόξο είναι μεγαλύτερο από τα άλλα, που διατηρούν όμως το ίδιο ύψος εξαιτίας της κάθετης προέκτασης της βάσης τους πάνω από τις κολόνες.
Αρχιτεκτονική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αρχιτεκτονική του κτιρίου είναι γενικά πολύ απλή, με βαριές εξωτερικές όψεις. Ξεχωρίζει η αψιδωτή είσοδος στο δυτικό τοίχο, που φέρει αξιόλογο γλυπτό διάκοσμο.
Η εκκλησία πρέπει να είχε αρχικά ύψος περίπου 15 μέτρα και ήταν ένα από τα πιο επιβλητικά κτίρια της Λευκωσίας. Το άνω μέρος της, μέχρι το μέσο περίπου του ύψους των παραθύρων καταστράφηκε, πιθανόν από τους κανονιοβολισμούς των Τούρκων κατά τη πολιορκία της Λευκωσίας το 1570. Αργότερα, οι Τούρκοι συμπλήρωσαν τους τοίχους και κάλυψαν το κτίριο και τον προθάλαμο με ξύλινη στέγη. Το εσωτερικό της εκκλησίας καλύφθηκε με γύψο, ενώ εξωτερικά προστέθηκε ο μιναρές στη βόρεια πλευρά.
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ονομάστηκε τέμενος Ομεριέ από τους Τούρκους, μετά την πτώση της Λευκωσίας, προς τιμή του προφήτη Ομάρ, που κατά την τουρκική παράδοση, επισκέφτηκε τη Λευκωσία καθ΄ οδόν προς την Αίγυπτο και διανυκτέρευσε στον νάρθηκα της ερειπωμένης εκκλησίας. Ο Τούρκος αρχιστράτηγος Μουσταφά ταύτισε την εκκλησία με την παράδοση των Αυγουστινιανών, που τροποποιήθηκε κατάλληλα για να λειτουργεί ως τέμενος.
Σήμερα το Τζαμί της Εμερκές είναι ένα μεσαιωνικό μνημείο που επισκέπτονται ντόπιοι και ξένοι, καθώς χρησιμοποιείται από τους Μουσουλμάνους που κατοικούν στην Λευκωσία και γενικά στην Κύπρο για προσευχή, ενώ αποτελεί και πηγή για εξερεύνηση της ιστορίας των μεσαιωνικών θρησκευτικών ταγμάτων της Ευρώπης και της μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Camille Enlart, Gothic Art and the Renaissance in Cyprus, (Αγγλική μτφ. D. Hunt), London: Trigraph/A. G. Leventis Foundation, 1987.
- Αθηνά Ταρσούλη, ΚΥΠΡΟΣ, Αθήναι: Εκδόσεις ΑΛΦΑ, 1955. (Κεφ. Εκκλησίες της Λευκωσίας)
- Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια. Υπεύθυνος έκδοσης Αντρος Παυλίδης, Λευκωσία: Εκδ. Φιλόκυπρος, 1984.